زبان پرتغالی از نظر جغرافیایی
زبان پرتغالی زبانی رومی‌ست که مردمان پرتغال، برزیل و مناطق دیگری که زمانی مستعمره‌ی پرتغال بوده‌اند، از آن استفاده می‌کنند. زبان گالیسیایی (Galician) هم که در شمال غربی اسپانیا رواج دارد، با پرتغالی ارتباط نزدیکی دارد.
پرتغالی از نظر آمار
- پرتغالی دومین زبان رومی از نظر تعداد گویش‌وران است. رتبه اول مربوط به زبان اسپانیایی‌ست.
- این جایگاه، مرهون ساکنان برزیل نیز هست که به پرتغالی صحبت می‌کنند.
- تعداد گویش‌وران پرتغالی برزیل تا اوایل قرن بیست و یکم به حدود 187 میلیون نفر رسیده است.
- بیش از 10 میلیون نفر هم در کشور پرتغال، کشور مبدأ این زبان، به پرتغالی حرف می‌زنند.
- حدود 8 میلیون پرتغالی زبان هم در آفریقا ساکن‌اند. (آنگولا، گینه استوایی، گینه بیسائو، موزامبیک و …).
- در ایالات متحده هم حدود 678000 نفر به پرتغالی حرف می‌زنند؛ اکثراً در ایالت‌های ماساچوست و رود آیلند.
پرتغالی برزیلی
پرتغالی برزیل از چند جنبه با پرتغالی اروپایی فرق دارد:
- بعضی صداها در پرتغالی برزیلی متفاوت ادا می‌شوند.
- تفاوت‌هایی در صرف افعال و دستور زبان نیز دارند؛ مثلاً در پرتغالی برزیل، ضمایر مفعولی قبل از فعل می‌آیند، مانند اسپانیایی، اما در پرتغالی استاندارد بعد از فعل.
تفاوت اسپانیایی و پرتغالی
با وجود تفاوت واج‌آواشناسی ، دستور زبان و واژه‌های پرتغالی و اسپانیایی، مردمان این دو کشور زبان هم را می‌فهمند.
گویش‌های پرتغالی
چهار گویش اصلی در پرتغالی هست که متقابلاً قابل درک‌اند:
- مرکزی یا (Beira).
- جنوبی یا (Estremenho): در لیسبون، Alentejo. و آلگاروه.
- جزیره‌ای، از جمله گویش‌های مادیرا و آزور.
- برزیلی.
نگاهی کوتاه به دگرگونی‌ها در زبان پرتغالی
- تا قرن پانزدهم میلادی، زبان پرتغالی و گالیسیایی، زبان واحد «گالیگو-پرتغالی» را تشکیل می‌دادند. (Gallego-Portuguese).
- کلماتی پراکنده در متون لاتین به‌جا مانده از 9 تا 12 میلادی، اولین گواه وجود این زبان‌اند.
- پرتغالی استاندارد در قرن شانزدهم از لهجه‌هایی که از لیسبون تا کویمبرا صحبت می‌شدند، زاده شد.
- تفاوت‌های ساختاری و واژگانی زبان برزیلی با پرتغالی استاندارد، کاملاً محسوس‌اند؛ اما بسیاری نویسندگان همچنان استانداردهای شهری-آکادمیک پرتغالی را به کار می‌برند.
- وجود نوعی گویش یهودی-پرتغالی هم در آمستردام و لیورنو، در قرن هجدهم، گزارش شده است. اما امروزه تقریباً هیچ اثری از آن گویش باقی نمانده است.
کمی واج‌شناسی زبان پرتغالی
- اینجا و در این زبان، مانند زبان فرانسوی، واکه‌های خیشومی (nasal vowels) نقش مؤثری دارند.
- واکه یا مصوت خیشومی، با خارج‌کردن هوا از راه بینی تولید می‌شوند: (اصطلاحاً تودماغی).
- این‌جور واکه‌ها در نگارش:
- یا به صورت m یا n ظاهر می‌شوند: (sim: آری، bem: خوب)
- یا با استفاده از علامت (~) روی مصوت: (mão: دست، nação: ملت).
ادبیات پرتغال
- قرون سیزدهم و چهاردهم میلادی، آغاز دوران شکوفایی زبان و ادبیات پرتغالی‌اند.
- این، زمانی‌ست که شاعران غزلیات درباری زبان لطیف «گالیگو-پرتغالی» را برای سرودن برگزیدند.
- این زبان در سراسر شبه جزیره ایبری، [به جز در منطقه کاتالان] بر سایر گویش‌ها برتری یافت.
- در قرن شانزدهم، عصر طلایی پرتغال، با تثبیت زبان استاندارد پرتغالی، زبان گالیسیایی و پرتغالی از هم جدا شدند.
- از قرن شانزدهم تا هجدهم، گالیسیایی تنها به عنوان زبان خانگی استفاده می‌شد؛ یعنی وسیله‌ای برای ارتباط درون خانواده.
- در اواخر قرن هجدهم، زبان گالیسیایی به عنوان «زبان فرهنگ» دوباره احیا شد.
- امروزه زبان گالیسیایی به همراه اسپانیایی، زبان رسمی جامعه خودمختار گالیسیاست.
تحصیل در پرتغال، خواندن پرتغالی
- دانشگاه‌های پرتغال، در رده‌ی با کیفیت‌ترین دانشگاه‌های اروپا و جهان‌اند.
- در دانشگاه‌های پرتغال،دروس به دو زبان انگلیسی و پرتغالی ارائه می‌شوند.
- از “اینجا” می‌توانیم برویم پرتغال درس بخوانیم.
